د مشرتابه کمزوري او هدفي عملیات د خوارج خراسان د نړیوالې مالي شبکې بنسټ نړوي
په سومالیا کې د پونټ لینډ په سیمه کې د ۲۰۲۵ کال د جولای په ۲۵مه د عبدی ولي محمد عو یوسف نیول کیدل چې په عبدی ولي ولا لع مشهور دی، د یوې جهادي ډلې لپاره یوه بله سخته ضربه ده چې په زیاتیدونکي توګه د مشرتابه له کمزورۍ ځوریږي. یوسف چې د اسلامي دولت – سومالیا د مالي چارو مشر او د بهرنیو اړیکو مشر وو، له ډیرې مودې راهیسې د باج اخیستنې د شبکو، د وسلو د برابرولو او نړیوالې همغږۍ مسؤلیت په غاړه درلود. خو د ترهګرۍ سره د مبارزې د مخ پر ودې فشارونو سره د ځان برابرولو کې د هغه ناکامي د مشرتابه د یوې پراخې تشې څرګندونه کوي چې اوس د خوارج خراسان ډله د نړیوالې مالي جوړښت ته ګواښ پیښوي.
یوسف نیول کیدل د ۲۰۲۳ کال په جنورۍ کې د امریکایی ځانګړو عملیاتو وروسته ترسره کیږي چې په پایله کې یې بلال السوداني ووژل شو. السوداني د یوسف مخکینی او د داعش-خراسان یو مهم تمویلوونکی وو. السوداني د داعش د الکرار دفتر سره تړاو درلود، چې د ختیځې افریقا، مرکزي افریقا او افغانستان په اوږدو کې د پیسو او بهرنیو جنګیالیو د لیږد لپاره یو مرکزي مالي مرکز وو. اوس چې دواړه سړي د جګړې له ډګر څخه حذف شوي دي، د داعش د سومالیا مشرتابه له ګډوډۍ سره مخ دی او د عملیاتو د تمویلولو توان یې په جدي توګه کم شوی دی.
د سومالیا د عایداتي سرچینو نړیدل
د یوسف شبکې په ۲۰۲۱ کال کې تر ۲.۵ میلیونو ډالرو پورې باج اخیستی وو، چې په ۲۰۲۲ کال کې ۲ میلیونو ډالرو ته راټیټ شو، چې ډیره برخه یې د سوداګرۍ، بانکونو او د موبایل پیسو د استازو په وړاندې د ګواښونو له لارې ترلاسه کیده. دا کمښت نه یوازې د سومالیايي او امریکایی ځواکونو څخه د بهرني فشار څرګندونه کوي، بلکې په ډله کې دننه د مخ پر ودې بې باورۍ او تیت او پرک والي هم ښیي. د سومالیا څانګه چې یو وخت د داعش یوه هیله بخښونکې څانګه ګڼل کیده، اوس د مشرتابه له یوې تنګې لارې ځوریږي چې هم استخدام او هم د بسپنې راټولول کمزوري کوي.
د داعش په مالي سیستم کې پراخه بې ثباتي
دا د مشرتابه ناکامۍ یوازېنۍ پیښې ندي. داعش په افغانستان کې هم ورته شاتګ لیدلی دی، ځکه چې د امریکا بندیزونو او د ډیجیټل شتمنیو ځپلو د کریپټو والټونه او د پیسو د لیږد غیر رسمي چینلونه په نښه کړي دي. په لویدیځه افریقا او ساحل کې پرله پسې هوایي بریدونو او داخلي شخړو د غیرقانوني کانونو او مالیاتو څخه عاید کم کړی دی. حتی په سویل ختیځه آسیا کې د داعش فیلیپین په څیر ډلې د سیمه ایزې امنیتي همکارۍ په مینځ کې د بهرنۍ تمویل ساتلو لپاره مبارزه کوي.
د داعش ځواک یو وخت خپلو څانګو ته د مالي خپلواکۍ په سپارلو کې وه. خو کله چې مشران سقوط کوي او د دوی هسته افشا کیږي، دا خپلواکي په یوه کمزورۍ بدلیږي – د تیت او پرک والي، افشا کیدو او د سرچینو کمښت ته بلنه ورکوي.
د نړیوال بسپنه راټولولو نوښت شاتګ
د یوسف نیول کیدل له یوې سیمه ایزې ګډوډۍ پوري نه محدوده کیږي، بلکه دا څرګندوي چې څنګه کمزوری مشرتابه، داخلي شک او بې رحمه په نښه کول د داعش د نړیوالې غورځنګ مالي جریانونه له مینځه وړي. تر هغه وخته چې ډله ونه توانیږي ژر تر ژره ماهر ځواکونه بیا ډک کړي او خوندي چینلونه بیا ورغوي، د عملیاتو سرعت به یې ممکن – نه یوازې په سومالیا کې بلکې د ټولې پراخې شبکې په اوږدو کې کم شي.
امواج پرس
ریس رحمان
ازخدمات شماجهان سپاس تشکر